Warszawa 19115 - Miejskie Centrum Kontaktu

Strefa czystego transportu (w skrócie SCT) to wydzielony obszar, po którym mogą poruszać się wyłącznie pojazdy spełniające odpowiednie normy emisji spalin (tzw. normy Euro, które są powiązane z datą produkcji pojazdu). Do strefy mogą wjechać wszystkie pojazdy, niezależnie od rodzaju napędu, czyli także benzynowe, diesle, hybrydy, czy z instalacjami LPG, pod warunkiem spełniania określonej normy emisji spalin silnika. Od wymogów przewidziane są wyjątki.

SCT obejmie obszar całego Śródmieścia i fragmenty dzielnic centralnych. Jej granica będzie przebiegać:

• aleją Prymasa Tysiąclecia – od Alej Jerozolimskich do styku z linią kolejową nr 20 w rejonie ul. Czorsztyńskiej

• liniami kolejowymi nr 20, 501, 9 i 7 (od ul. Czorsztyńskiej, przez stacje i przystanki kolejowe: Warszawa Koło, Warszawa Powązki, Warszawa Gdańska, Warszawa Zoo, Warszawa Targówek do ul. Wiatracznej)

• ulicą Wiatraczną

• aleją Stanów Zjednoczonych

• Mostem Łazienkowskim

• aleją Armii Ludowej

• ulicą Wawelską

• ulicą Kopińską od ul. Wawelskiej do ulicy ppłk. M. Sokołowskiego „Grzymały”

• ulicą ppłk. M. Sokołowskiego „Grzymały”

• Alejami Jerozolimskimi od ul. ppłk. M. Sokołowskiego „Grzymały” do alei Prymasa Tysiąclecia.

Łącznie SCT obejmie obszar 37 km kw., czyli 7 proc. powierzchni stolicy. Ulice graniczne będą znajdowały się poza strefą czystego transportu.

Mieszkańcy Warszawy

Do końca 2027 r. z zasad obowiązujących w SCT zwolnione będą osoby zameldowane (pobyt czasowy lub stały) i płacące podatki w Warszawie (na podstawie zeznania PIT lub zaświadczenia z urzędu skarbowego).

Osoby prawne

Do końca 2027 r. są zwolnione z zasad obowiązujących w SCT, firmy płacące podatki w Warszawie z siedzibą w Warszawie.

Seniorzy

Będą zwolnieni bezterminowo z zasad obowiązujących w SCT. Warunki:

• osoby powyżej 70. roku życia (do końca 2023 r. ukończyły 70 lat)

• pojazd jest własnością lub współwłasnością najpóźniej od dnia 31 grudnia 2023 r.

• senior kieruje pojazdem lub jest jego pasażerem

• senior może wskazać do objęcia wyłączeniem jeden pojazd.

Pojazdy zabytkowe i historyczne

Będą mogły wjechać do SCT.

Pojazdy specjalne

Pojazdy specjalne (np. pomoc drogowa, karawan pogrzebowy) będą mogły wjechać do SCT.

Przypadki losowe

Przypadki losowe, np. dojazd do szpitala, lekarza, miejsca zdawania matury będą mogły wjechać przez 4 dni w roku.

Wyjątki ustawowe

Do SCT będą mogły wjeżdżać:

• służby (np. pogotowie, policja, straż pożarna, straż graniczna)

• pojazdy, którymi poruszają się osoby z niepełnosprawnością

• inne (np. autobus szkolny oznaczony odpowiednią tabliczką).

Dla aut osobowych posiadanych przez osoby mieszkające i płacące podatki w Warszawie

Dla aut osobowych posiadanych przez osoby mieszkające poza Warszawą oraz aut zarejestrowanych po 1 stycznia 2024 r.

Etap 1

Od 1 lipca 2024 roku pojazdy będą podlegać następującym wymogom:

• Pojazd z silnikiem benzynowym (w tym LPG) będzie musiał spełniać normę Euro 2 lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 1997 r. (tj. maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 27 lat)

• Pojazd z silnikiem Diesla (w tym LPG) będzie musiał spełniać normę przynajmniej Euro 4 lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 2005 r. (tj. maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 19 lat).

Etap 2

Od 2026 roku pojazdy będą podlegać następującym wymogom:

• Pojazd z silnikiem benzynowym (w tym LPG) będzie musiał spełniać normę Euro 3 lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 2000 r. (tj. maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 26 lat)

• Pojazd z silnikiem Diesla (w tym LPG) będzie musiał spełniać normę przynajmniej Euro 5 lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 2009 r. (tj. maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 17 lat).

Etap 3

Od 2028 roku pojazdy będą podlegać następującym wymogom:

• Pojazd z silnikiem benzynowym (w tym LPG) będzie musiał spełniać normę Euro 4 lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 2005 r. (tj. maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia –  23 lat)

• Pojazd z silnikiem Diesla (w tym LPG) będzie musiał spełniać normę przynajmniej Euro 6 lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 2014 r. (maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 14 lat).

Etap 4

Od 2030 roku pojazdy będą podlegać następującym wymogom:

• Pojazd z silnikiem benzynowym (w tym LPG) będzie musiał spełniać normę Euro 5 lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 2009 r. (tj. maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 21 lat)

• Pojazd z silnikiem Diesla (w tym LPG) będzie musiał spełniać normę przynajmniej Euro 6dT lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 2017 r. (tj. maksymalny wiek pojazdu  w roku wdrożenia – 13 lat).

Etap 5

Od 2032 roku pojazdy będą podlegać następującym wymogom:

• Pojazd z silnikiem benzynowym (w tym LPG) będzie musiał spełniać normę Euro 6 lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 2014 r. (tj. maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 18 lat)

• Pojazd z silnikiem Diesla (w tym LPG) będzie musiał spełniać normę przynajmniej Euro 6d lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 2020 r. (tj. maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 12 lat).

Etapy wdrażania SCT dla aut ciężarowych i autobusów osób mieszkających i płacących podatki w Warszawie oraz przedsiębiorstw z siedzibą w Warszawie

Etapy wdrażania SCT dla aut ciężarowych i autobusów osób mieszkających poza Warszawą 

Nalepka zezwala na wjazd do strefy czystego transportu. 

Warunki uzyskania nalepki dla mieszkańców:

• właściciel lub współwłaściciel jest zameldowany na pobyt stały lub czasowy w Warszawie 

• data ostatniej rejestracji pojazdu przed 1 stycznia 2024 r. (wyjątkiem jest przerejestrowanie pojazdu, które nie wiąże się z przeniesieniem własności), auto nie musi być zarejestrowanie w Warszawie

• rozliczanie podatków w Warszawie.

Wydawanie nalepek

Procedura wydawania nalepek zostanie opisana odpowiednim zarządzeniem prezydenta w najbliższych tygodniach.

Gdzie sprawdzić

• za pośrednictwem aplikacji mObywatel www.gov.pl/web/mobywatel 

• w usłudze „Sprawdź historię pojazdu” www.historiapojazdu.gov.pl

Gdzie złożyć wniosek o zmianę danych 

Wniosek złóż w Delegaturze BAiSO w dzielnicy w której rejestrowałeś pojazd.

Jeżeli jesteś cudzoziemcem wniosek o zmianę danych złóż w Wydziale Nadzoru Kontroli i Rejestracji Pojazdów oraz Wydawania Uprawnień do Kierowania Pojazdami BAiSO.

Sprawdź jak zgłosić zmianę danych

Poziom emisji spalin (normy spalin EURO) dla każdego pojazdu w Centralnej Ewidencji Pojazdu (otwiera nowe okno)

Jak będzie weryfikowany wjazd pojazdu do SCT

• za pomocą dostępu do Centralnej Ewidencji Pojazdów

• za pomocą nalepek wydawanych dla starych pojazdów, które spełniają kryteria dla wyjątków (np. mieszkańcy SCT albo seniorzy, którzy kupili samochód wcześniej).

Kto będzie prowadził kontrole

• Straż Miejska i Policja

Kary za złamanie przepisu

• do 500 zł (zgodnie z Art. 96c Kodeksu wykroczeń).

Informacje dotyczące strefy czystego transportu znajdziesz na stronie miejskiej: https://transport.um.warszawa.pl/sct. 

Regulacje prawne Strefy Czystego Transportu (otwiera nowe okno)

Co to jest strefa czystego transportu (SCT)?

Strefa czystego transportu (SCT) to wydzielony, odpowiednio oznakowany obszar, obejmujący drogi, po których mogą poruszać się wyłącznie pojazdy spełniające odpowiednie normy emisji spalin. To stosowany w Europie od lat sposób na poprawę jakości powietrza w miastach oraz dbania o zdrowie ich mieszkańców i mieszkanek.

Kluczową cechą SCT jest możliwość wprowadzania zmian stopniowo, według rozpisanego na kilka lat planu.

Gdzie SCT już istnieją i dlaczego nie ma ich jeszcze w Polsce?

Rozwiązanie tego typu stosowane jest już w 320 miejscach w Europie. Obecnie aż ponad połowę z nich znajdziemy we Włoszech i jedną czwartą – w Niemczech. W pozostałych krajach Europy Zachodniej jest po kilka – kilkanaście stref czystego transportu, najczęściej w największych aglomeracjach.

Ze względu na to, że do grudnia 2021 r. polskie przepisy prawne uniemożliwiały samorządom tworzenie SCT w oparciu o poziom emisyjności pojazdów, władze lokalne nie miały w rękach tak elastycznego narzędzia polityki transportowej i nie podejmowały prób poprawy jakości powietrza. Po zmianie przepisów w 2021 r.  jako pierwsze własne projekty stref czystego transportu przedstawiły trzy miasta: Kraków, Wrocław i Warszawa. Każde z nich jest obecnie na innym etapie wdrażania tego rozwiązania.

Dlaczego Warszawa tworzy SCT?

Strefy czystego transportu wprowadza się, aby obniżyć ilość zanieczyszczeń emitowanych przez pojazdy silnikowe. Stworzenie takich regulacji przez władze Warszawy to odpowiedź na postulaty dotyczące poprawy jakości powietrza, zgłaszane przez mieszkańców i mieszkanki. Temat ten podnoszony był wielokrotnie przez organizacje pozarządowe i ruchy społeczne zajmujące się zdrowiem i jakością życia w mieście.

Wdrożenie SCT to także obowiązek władz Warszawy, wynikający z realizacji Programu Ochrony Powietrza dla Województwa Mazowieckiego.(otwiera się w nowej karcie)

Ponadto z badań opinii przeprowadzonych w grudniu 2022 r. wynika, że 87 proc. mieszkańców i mieszkanek  Warszawy chce, aby władze lokalne podejmowały działania mające na celu ograniczenia zanieczyszczenia powietrza, a 76 proc. – powstania strefy czystego transportu.

W jaki sposób STC wpłynie na poprawę jakości powietrza w Warszawie?

Z raportu NIK z 2014 r.(otwiera się w nowej karcie) wynika, że ruch samochodowy odpowiada za 63 proc. zanieczyszczenia pyłami PM10 w Warszawie (to mieszanina zawieszonych w powietrzu cząsteczek, których średnica nie przekracza 10 mikrometrów; wdychanie ich może powodować np. kaszel, trudności z oddychaniem czy zadyszkę; zwiększa też zagrożenie infekcji i zaostrza objawy chorób alergicznych). Inny raport NIK z 2018 r. podaje, że z zanieczyszczeń transportowych pochodzi aż ok. 75 proc. tlenków azotu (NOx) w Warszawie. 

Eksperci Międzynarodowej Rady ds. Czystego Transportu (ICCT)(otwiera się w nowej karcie) w swoim opracowaniu z lutego 2023 r. „Warszawska strefa czystego transportu: potencjalne korzyści dla jakości powietrza i zmiany dla kierowców” oszacowali na podstawie rzeczywistych emisji spalin, że warszawska SCT w pierwszym etapie dotknęłaby zaledwie 2 proc. samochodów osobowych – powodując jednak spadek samochodowych emisji tlenków azotu (NOx) o 11 proc. i pyłów (PM) o 23 proc.

Nakłonienie właścicieli i właścicielek pojazdów, które najbardziej zanieczyszczają powietrze, do wymiany ich na mniej emisyjne lub rezygnacji z wjazdu autem na teren strefy czystego transportu pozwoliłoby znacznie ograniczyć emisję zanieczyszczeń powodowaną przez samochody. Pozwala to zobaczyć przykład Berlina, gdzie, według szacunków władz miasta, po wprowadzeniu etapu drugiego Umweltzone (odpowiednika polskich SCT), w 2010 r. emisja cząstek stałych z pojazdów spadła o 50 proc., a tlenków azotu o ok. 20 proc.

Według analizy ICCT opublikowanej w listopadzie 2023 r. w raporcie TRUE Intiative (otwiera się w nowej karcie),  warszawska strefa czystego transportu doprowadziłby do redukcji połowy samochodowych emisji pyłów zawieszonych (PM) w 2025 r., a tlenków azotu (NOx) w 2027 r. – to od 6 do 9 lat wcześniej niż w scenariuszu bazowym zakładającym brak strefy.

Kto zdecyduje o kształcie warszawskiej SCT?

W Polsce, zgodnie z Ustawą o elektromobilności i paliwach alternatywnych, decyzja w zakresie utworzenia strefy czystego transportu należy do władz danego miasta lub danej gminy. Samorządowcy mogą dowolnie określić zasięg strefy, jej restrykcyjność, jak i wyjątki dla wybranych grup mieszkańców/ mieszkanek czy pojazdów.

W Warszawie, podobnie jak w innych polskich miastach, do wprowadzenia SCT niezbędne jest przyjęcie przez Radę Miasta uchwały, a poddany pod głosowanie projekt powinien być wcześniej przedyskutowany w czasie  konsultacji społecznych, w związku z tym zarówno mieszkańcy, jak i mieszkanki mogą mieć wpływ na kształt SCT w stolicy.

Jaki wpływ na SCT będą mieli mieszkańcy i mieszkanki?

Przed wprowadzeniem konkretnych rozwiązań dotyczących SCT odbyły się konsultacje społeczne. W czasie ich trwania opinie były zbierane zarówno on-line, jak też podczas otwartych spotkań, a cały proces trwał kilka miesięcy. Mieszkańcy i mieszkanki mogli wskazać kluczowe zagadnienia i rozwiązania, ich zdaniem najbardziej akceptowalne. Opinie te w miarę możliwości zostały uwzględnione podczas tworzenia ostatecznej wersji projektu SCT.

Raport z konsultacji społecznych

Jaki obszar będzie obejmowała strefa i skąd będzie wiadomo, gdzie się zaczyna?

Przegłosowany przez radnych miejskich 7 grudnia 2023 r. obszar SCT będzie obejmował  większość Śródmieścia i fragmenty dzielnic centralnych. Jej granica będzie przebiegać:

• aleją Prymasa Tysiąclecia – od Alej Jerozolimskich do styku z linią kolejową nr 20 w rejonie ul. Czorsztyńskiej;

• liniami kolejowymi nr 20, 501, 9 i 7;

• ulicą Wiatraczną;

• aleją Stanów Zjednoczonych;

• Mostem Łazienkowskim;

• aleją Armii Ludowej;

• ulicą Wawelską;

• ulicą Kopińską od ul. Wawelskiej do ulicy ppłk. M. Sokołowskiego „Grzymały”;

• ulicą ppłk. M. Sokołowskiego „Grzymały”;

• Alejami Jerozolimskimi od ul. ppłk. M. Sokołowskiego „Grzymały” do alei Prymasa Tysiąclecia.

Na granicach strefy umieszczone zostaną specjalne znaki drogowe. Przy wjeździe nie będzie szlabanów.

Kiedy zaczną obowiązywać nowe zasady wjazdu do miasta?

Zgodnie z przedstawionym harmonogramem pierwszy etap  strefy czystego transportu w Warszawie zostanie wprowadzony 1 lipca  2024 r.  Później, konsekwentnie od 1 stycznia 2026 r. co dwa lata, będą zwiększać się wymagania dotyczące standardów emisji spalin dla aut poruszających się po strefie.

Które samochody wjadą, a które nie wjadą do strefy?

Aby wjechać do warszawskiej SCT na pierwszym etapie, kierowca będzie musiał prowadzić samochód benzynowy spełniający co najmniej normę Euro 2 (z rocznika 1997 lub nowszy) lub samochód z silnikiem Diesla spełniający co najmniej normę Euro 4 (z rocznika 2005 lub nowszy). Jeśli pozyskane na temat samochodu dane  z centralnej ewidencji pojazdów będą niewystarczające, kierowca będzie musiał umieścić wydaną przez miasto nalepkę na szybie, informującą o roczniku produkcji i paliwie, jakim zasilany jest silnik.

W jaki sposób będzie weryfikowane prawo wjazdu do SCT? Co będzie groziło za wjazd zbyt emisyjnym  samochodem?

Prawo wjazdu do strefy czystego transportu będzie egzekwowane przez policję i straż miejską podczas wyrywkowych kontroli. Ich forma nie będzie różnić się od kontroli innych znanych kierowcom przepisów drogowych. Sprawdzać się będzie, czy samochód spełnia wymagania strefy – rocznik produkcji lub odpowiednie normy emisyjne (Euro). Do kontroli będzie wykorzystywany także system wideodetekcji.

Brak zastosowania się do wymogów SCT będzie traktowany jak wykroczenie drogowe, za które można otrzymać mandat w wysokości 500 zł.

Czy będą wyjątki dla wybranych grup pojazdów i kierowców ?

Część wyjątków od zakazu wjazdu jest uregulowana ustawowo, np. do SCT mogą wjechać odpowiednio oznakowane pojazdy, którymi poruszają się osoby niepełnosprawne. Zgodnie z konsultowaną uchwałą Rady Miasta wyjątkami objęte zostaną również pojazdy specjalne i historyczne, a także motocykle.

Wprowadzony zostanie również dodatkowy wyjątek dla osób, które do końca 2023 r. ukończą 70 lat, o ile przed 1 stycznia 2024 r. byli właścicielami swoich pojazdów.

Osoby zamieszkałe w Warszawie i płacące podatki w stolicy zwolnione będą ze spełniania wymagań strefy na pierwszych dwóch etapach jej wprowadzania. Reguły SCT dotyczyć ich będą dopiero od stycznia 2028 r. – wówczas nie będą mogli poruszać się po strefie pojazdem z silnikiem Diesla starszym niż 14 lat i pojazdem benzynowym starszym niż 23 lata.

Co musi zrobić osoba, której samochód nie spełnia wymogów SCT, ale dotyczy jej jeden z wyjątków, aby potwierdzić swoje prawo wjazdu do strefy?

Kierowcy, których dotyczyć będą specjalne wyjątki od wymogów SCT, posiadających pojazdy starsze niż wymagane na danym etapie SCT, zobowiązani będą uzyskać nalepkę na przednią szybę auta. Wraz z wnioskiem o wydanie nalepki wymagane będzie złożenie dokumentów adekwatnych dla danego wyjątku szczegółowo opisanych w uchwale np.  dowodu rejestracyjnego samochodu czy zaświadczenia wydanego przez urząd skarbowy, potwierdzającego złożenie zeznania podatkowego w Warszawie w minionym roku.

Co w przypadku nagłej potrzeby wjazdu do SCT przez auta, które nie spełniają wymogów dla danej strefy?

Każdy będzie miał możliwość wjazdu do SCT cztery  razy w ciągu roku kalendarzowego, niezależnie od tego, czy auto spełnia normy emisji spalin.

Czy kierowcy spoza miasta i turyści/ turystki również będą musieli spełniać wymogi SCT?

Zasady SCT są jednakowe dla osób regularnie przyjeżdżających do Warszawy, jak i innych osób, w tym turystów/ turystek.

Czy nalepka wydana w innym mieście będzie uprawniać do wjazdu do warszawskiej SCT?

Nie, naklejka wydana np. w Krakowie nie będzie uprawniała do wjazdu SCT w Warszawie – uchwały Warszawy i innych miast różnią się warunkami dopuszczeń do ruchu pojazdów w strefie.

Czy za wjazd do strefy będą pobierane opłaty?

Choć ogólnokrajowe przepisy dopuszczają taką możliwość, władze Warszawy zdecydowały się nie wprowadzać opcji płatnego wjazdu do strefy dla pojazdów niespełniających jej wymogów.

Czy istnienie strefy sprzyja osobom zamożnym?

Strefa czystego transportu nie faworyzuje ani nie dyskryminuje w żaden sposób nikogo. Jej wprowadzenie jest potrzebne wszystkim, aby poprawić jakość powietrza w mieście.

Harmonogram wprowadzenia kolejnych etapów wdrażania SCT daje też wskazówki, jakich pojazdów nie kupować, bo zatruwają powietrze. Dzięki temu będzie można z odpowiednim wyprzedzeniem zaplanować wymianę pojazdu, jeśli ten aktualnie posiadany emituje zbyt dużo zanieczyszczeń. Bardziej restrykcyjne wymogi strefy wobec samochodów z silnikiem Diesla sprawią, że wciąż możliwe będzie poruszanie się po centrum miasta relatywnie niedrogim kilkunastoletnim pojazdem benzynowym (auta z silnikiem Diesla generują znacznie więcej zanieczyszczeń).

Czy wprowadzenie SCT nie będzie zagrażać realizacji zadań miasta? Czy autobusy ZTM, śmieciarki itp. będą mogły wjechać do strefy?

Wszystkie autobusy jeżdżące w sieci ZTM już dziś spełniają wymogi SCT, które będą obowiązywały w 2024 r. To samo dotyczy większości pojazdów do wywozu odpadów komunalnych, tu jednak trwają przetargi na obsługę od 2024 roku, które uwzględniają wyższe wymogi niż te obowiązujące w strefie. Zaplanowane na dalsze lata wymiany taboru także będą musiały uwzględniać wymogi SCT. Ponadto pojazdy realizujące zadania dla zarządców dróg oraz pojazdy specjalne (takie jak pomoc drogowa albo auta z podnośnikami) będą wyłączone z zakazu wjazdu do SCT.

Czy miasto zamierza rekompensować właścicielom zbyt emisyjnych pojazdów rezygnację z poruszania się nimi? 

Miasto stale rozbudowuje ofertę transportu publicznego. Jej najbardziej wydajne elementy – metro i tramwaj – sukcesywnie docierają do kolejnych dzielnic. W pobliżu węzłów komunikacyjnych działa także 17 parkingów typu Parkuj i Jedź (P+R, z ang. Park & Ride), gdzie kierowcy mogą zostawić auta i kontynuować podróż do centrum Warszawy komunikacją miejską.

Władze Warszawy nie planują jednocześnie wprowadzenia specjalnych biletów na  komunikację miejską czy parkingi P+R dla osób, których pojazdy nie spełniają wymogów emisyjnych SCT.

Czy planowane jest zaostrzanie wymogów emisyjnych i powiększanie strefy?

Zaprezentowany w konsultacjach projekt uchwały zakłada podnoszenie wymagań dla samochodów co dwa lata, ale nie zawiera podobnej propozycji systematycznego powiększania obszaru SCT w Warszawie w kolejnych latach jej funkcjonowania. Wprowadzenie takiego rozwiązania jest jednak możliwe i zgodne z przepisami. Rada miasta może też w przyszłości zdecydować o powiększeniu strefy – taka decyzja będzie jednak wymagała wcześniejszych konsultacji z mieszkańcami.

W jaki sposób powstały wymagania dla warszawskiej Strefy Czystego Transportu?

Wymagania dla warszawskiej Strefy Czystego Transportu powstały między innymi na bazie raportów „Warszawska strefa czystego transportu: potencjalne korzyści dla jakości powietrza i zmiany dla kierowców” oraz „Ocena rzeczywistej emisyjności pojazdów w Warszawie”(otwiera się w nowej karcie).

Gdzie znajdę informacje o stanie powietrza w Warszawie i w Województwie Mazowieckim?

Informacja o stanie powietrza w Warszawie można znaleźć na stronach Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska(otwiera się w nowej karcie), w raportach Narodowego Instytutu Kontroli(otwiera się w nowej karcie) oraz na stronach IoT(otwiera się w nowej karcie).